Milaan: Museo del Duomo

Sint Thomas, Sint Babylas en Petrus.

Het Museum van de Duomo werd in 1953 opengesteld voor het publiek. Mijn reisgids voor Milaan en de Meren uit 2010 beweert dat het gesloten is vanwege een renovatie, maar het lijkt erop dat het in 2013 zijn deuren weer geopend heeft. Hoewel het niet zo indrukwekkend is als, bijvoorbeeld, het Museum van de Duomo in Florence, heeft het Museo del Duomo nog altijd een interessante verzameling objecten die op de een of andere manier verbonden zijn met de kathedraal van de stad. Bezoekers kunnen genieten van beelden, schilderijen, brandschilderde ruiten en vele andere kostbare kunstwerken. Het museum heeft een geweldige sfeer. De voorwerpen worden tentoongesteld tegen een donkere achtergrond en het licht is erg goed.

Beelden

“The six centuries of uninterrupted production of statuary are well represented in the collection”, zo valt te lezen op de eigen website van het museum. Ik ben zeker geen expert op het gebied van beeldhouwkunst, maar ik vond vooral de verzameling Gotische en vroeg-Renaissancistische beelden van evangelisten, heiligen en andere mensen erg mooi. De beeldhouwer Benedetto Briosco (ca. 1460-1517) was misschien verantwoordelijk voor het mooie beeld van Sint Agnes, gemaakt in 1491. De naam ‘Agnes’ betekent ‘puur’ in het Grieks, maar werd al snel geassocieerd met het Latijnse woord agnus, wat ‘lam’ betekent. Sint Agnes is hier met een lammetje afgebeeld, zoals ook elders in de christelijke kunst vaak het geval is.

Sint Agnes / Galeazzo Maria Sforza.

Het museum bezit ook een beeld (ca. 1474) van de jonge Galeazzo Maria Sforza (1444-1476), Hertog van Milaan van 1466 tot aan zijn dood op 26 december 1476 als gevolg van een moordaanslag. Als vijftienjarige was Galeazzo Maria naar Florence afgereisd om de mogelijkheid van een nieuwe kruistocht te bespreken. Benozzo Gozzoli maakte hem vervolgens onsterfelijk door hem op te nemen in een van de fresco’s in de Cappella dei Magi van het Palazzo Medici Riccardi.

Schilderijen

Het interessantste schilderij in de verzameling van het museum is, naar mijn bescheiden mening, Het Dispuut van Jezus met de Geleerden in de Tempel van de Venetiaanse kunstenaar Tintoretto (1518-1594). We hebben eerder werk van hem gezien in de Pinacoteca di Brera. Zijn Dispuut van Jezus werd in 1541-1542 gemaakt, toen de schilder nog een jonge man was. Een recensie in de Financial Times is niet mild over het schilderij: “The Dispute with Jesus and the Doctors in the Temple of Jerusalem” (1541-42), which shows Christ as an insubstantial figure dwarfed by two faux-Michelangelo giants, is an unqualified failure of scale, proportion and perspective.” Goed, het is inderdaad geen meesterwerk. Ik vind het echter nog steeds mooi.

This slideshow requires JavaScript.

Het museum is verder erg trots op een paneel dat aan beide zijden beschilderd is door Michelino da Besozzo (ca. 1370-1455). Het staat bekend als de Madonna dell’Idea en wordt kennelijk nog steeds gebruikt voor processies. Michelino schilderde het in het midden van de vijftiende eeuw in de stijl van de Internationale Gotiek. Het paneel toont een Madonna met Kind aan de ene kant en de Presentatie van Jezus in de Tempel aan de andere. In academische kringen is veel gedebatteerd over de betekenis van het woord ‘Idea’ in de naam van de schildering. Klaarblijkelijk menen sommigen dat het is afgeleid van de heidense cultus van Magna Mater Idea (De Grote Moeder), maar volgens anderen verwijst het simpelweg naar het Griekse woord ἰδέα, dat “vorm” of “beeld” betekent.

Diversen

Kruis van Aribert.

Een van de topstukken in het museum is een schaalmodel van de Duomo, in 1519 besteld bij Bernardo Zenale (ca. 1460-1526). Zenale was een schilder en architect, en zou enkele jaren later de hoofdarchitect van de Duomo worden. Zijn model (zie de afbeelding boven) is gemaakt van walnoothout en heeft een schaal van 1:20.

Het misschien wel belangrijkste voorwerp in het museum is een crucifix dat bekendstaat als het Kruis van Aribert. Aribert of Ariberto da Intimiano was aartsbisschop van Milaan van 1018 tot en met 1045. Het crucifix is gemaakt van brons en bevond zich oorspronkelijk in de kerk van San Dionigi, die in 1783 werd afgebroken. We zien Aribert zelf aan de voeten van Christus. Hij houdt een miniatuurmodel van de kerk in zijn handen, dezelfde kerk die hij waarschijnlijk liet herbouwen (de stichting ervan wordt toegeschreven aan Sint Ambrosius, maar het is niet zeker of dat klopt). Bij Aribert staat de tekst INDIGNVS, oftewel “onwaardig”.

De kerk van San Gottardo in Corte is tegenwoordig onderdeel van het museum. Men kan de kerk betreden via een van de gangen.