Cremona: Sant’Agostino

De Sant’Agostino.

De kerk van Sant’Agostino is een enorm bakstenen gevaarte uit de veertiende eeuw. De kerk staat aan de Via Breda, en die straatnaam geeft een hint over de voorganger van de kerk. Voorheen stond hier namelijk de kerk van San Giacomo in Braida, waarbij het Germaanse woord braida ‘grasveld’ betekent. Het woord is als breda en zelfs als brera in de Italiaanse taal terechtgekomen. In 1336 kregen de Eremitani of ‘kluizenaars’ van de Orde van Sint Augustinus, die van een kerk in de buurt gebruikmaakten (de verdwenen San Tommaso), toestemming van de bisschop om de San Giacomo af te breken en te vervangen door een groter gebouw. De bouw van de Sant’Agostino begon in 1339 en in 1345 was de nieuwe kerk gereed. Aan de noordzijde verrezen twee kloostergangen en een bibliotheek, maar deze zijn helaas verdwenen. Aan de zuidzijde werden enkele kapellen bijgebouwd, die er nog steeds staan.

Het gebouw met de typische hutvormige gevel heeft aan de buitenkant zijn Gotische karakter weten te behouden: men zie de verschillende puntbogen. Het interieur van de kerk is echter in 1553 flink onder handen genomen. De Gotische bogen van het middenschip zijn verdwenen en de vierkante zuilen dateren ook van deze verbouwing. De beelden van patriarchen en profeten in het middenschip, zes aan iedere zijde, werden in de zeventiende eeuw toegevoegd. Ze zijn van de hand van Giovanni Battista Barberini (1625-1691), die ook de beeldengroep in de tweede kapel rechts maakte. Deze groep, een bijzonder dramatische uitvoering van de Kruisiging van Christus, is erg mooi (zie de grote afbeelding hieronder), maar de twee ware hoogtepunten van de kerk vinden we elders.

Cappella della Passione – Giovanni Battista Barberini.

Interieur van de kerk. De kapel met het gordijn rechts is de Cappella Cavalcabò.

Het eerste hoogtepunt is de derde kapel rechts, de Cappella Cavalcabò. Ugolino Cavalcabò (ca. 1350-1406), destijds Heer van Cremona liet haar in 1399 liet bouwen. In 1406 werd hij echter vermoord door een rivaal. Veel later huurde zijn dochter Giovanna Cavalcabò de schilder Bonifacio Bembo (ca. 1420-1480) in om de kapel van fresco’s te voorzien. Een groot deel van de fresco’s is helaas verdwenen, maar die op het kruisgewelf zijn redelijk goed bewaard gebleven.

Bijzonder is dat we in deze kapel ook portretten vinden van Bianca Maria Visconti en Francesco Sforza. De eerstgenoemde was de dochter van Filippo Maria Visconti, Hertog van Milaan. In 1447 stierf hij als laatste mannelijke Visconti, waarna de burgers van Milaan de Ambrosiaanse Republiek uitriepen. Die was maar een kort leven beschoren. Dochter Bianca Maria (1425-1468) was getrouwd met de machtige condottiero Francesco Sforza (1401-1466). Binnen drie jaar had deze de Republiek op de knieën gedwongen, waarna hij zelf de titel van Hertog van Milaan aannam. Bianca Maria en Francesco waren in Cremona getrouwd, wat hun aanwezigheid in deze kerk verklaart. Helaas is de kerk van Sant’Agostino een erg donkere kerk en het licht in de Cappella Cavalcabò is ook niet erg goed. Ik heb daarom geen foto’s van de kapel van acceptabele kwaliteit kunnen nemen, maar hier en hier krijgt u wel een indruk van wat er te zien valt.

Madonna met het Kind, Johannes de Evangelist en Sint Augustinus – Perugino.

Het tweede hoogtepunt is een werk uit 1494 van de grote schilder Perugino. Perugino (ca. 1446-1523) schilderde het paneel in Florence voor de familie Roncadelli uit Cremona. Het resultaat was een eenvoudig schilderij met de Madonna met het Kind, Johannes de Evangelist en Sint Augustinus. De tekst op het paneel laat er geen misverstand over bestaan wie de maker was: PETRVS PERVSINVS PINXIT, gevolgd door het jaar 1494 (MCCCCLXXXXIIII). Wie goed kijkt, ziet rechts van het altaar waarop het paneel is geplaatst nog wat restanten van oudere schilderingen. Ook elders in de kerk vindt men nog wat stukjes van dergelijke fresco’s. Gelet op de stijl werden ze waarschijnlijk kort na de voltooiing van de kerk in 1345 geschilderd.

Bronnen

• Evert de Rooij, Lombardije Oost, p. 100;
• Italiaanse Wikipedia;
• Lombardia Beni Culturali.