Lombardije: Desenzano del Garda

Het was vanaf ons vakantieverblijf een half uurtje rijden naar het mooie Desenzano del Garda, prachtig gelegen aan de zuidwestkant van het Gardameer. Het stadje met zo’n 27.000 inwoners biedt een mooi uitzicht op Sirmione, de parel van het Gardameer, dat ligt op een landtong die van zuid naar noord zo’n vier kilometer lang is. De voornaamste reden om naar Desenzano af te reizen was de Romeinse villa waarvan de resten ook vandaag de dag nog te bewonderen zijn. Aan deze villa wijd ik een aparte bijdrage. Deze bijdrage gaat over de andere bezienswaardigheden in het stadje.

Als eerste bezochten we de Duomo, die is gewijd aan de heilige Maria Magdalena. De Duomo werd vanaf 1586 gebouwd door architect Giulio Todeschini uit Brescia en gewijd in 1611. Het gebouw heeft een eenvoudige Barokgevel en een nogal donker interieur. De Duomo bezit schilderijen gemaakt door de Venetiaanse schilders Andrea Celesti (1637-1712) en Giandomenico Tiepolo (1727-1804). Die laatste was de zoon van de bekendere Giambattista Tiepolo (1696-1770).

De tweede bestemming was het middeleeuwse kasteel van Desenzano, gebouwd op een heuvel die een mooi uitzicht over het stadje biedt. Volgens een plaquette van de plaatselijke Lions Club werd het kasteel gebouwd in de ‘Donkere Middeleeuwen’ als verdedigingswerk tegen ‘invallen van barbaren’. In werkelijkheid verrees het kasteel pas in de elfde eeuw – zijnde in de Hoge Middeleeuwen – en werden er wijzigingen aan doorgevoerd tot en met de vijftiende eeuw. Het kasteel had niet veel met binnenvallende barbaren te maken, en al helemaal niets met de Hunnen, zoals een van mijn bronnen beweert; het stond wel op een strategische plek aan het Gardameer en verving mogelijk een ouder Romeins fort (castrum). Het complex had vier torens, 120 woningen en een kerk gewijd aan Sint Ambrosius. In tijden van nood kon de bevolking van Desenzano zich tussen de muren van het kasteel terugtrekken. Naast een fraai uitzicht biedt het complex tijdelijke tentoonstellingen en toneelvoorstellingen op de binnenplaats.

Van het kasteel wandelen we weer naar beneden, naar het centrum van het stadje. Erg leuk is de oude haven (Porto Vecchio) die nog uit de Venetiaanse tijd dateert (Desenzano kwam begin vijftiende eeuw onder Venetiaans gezag). In de buurt van het haventje staat een standbeeld voor de heilige Angela Merici, die in 1474 net buiten Desenzano werd geboren. Zij is de stichtster van de kloosterorde van de Ursulinen en geldt sinds 1962 als schutspatroon van Desenzano. Een andere bekende Italiaan die in Desenzano werd geboren was de generaal Achille Papa (1863-1917). Zijn monument vinden we vlak bij de al genoemde Romeinse villa. Papa vocht tijdens de Eerste Wereldoorlog met het Italiaanse leger tegen de Oostenrijkers. Op 5 oktober 1917 werd hij bij Bainsizza, net over de grens met Slovenië, getroffen door een kogel afgevuurd door een sluitschutter. De generaal overleed nog dezelfde dag.

We maakten vervolgens een fijne wandeling over de boulevard die langs het Gardameer loopt. Extra prettig is dat hier niet veel verkeer is. We kwamen onder meer langs het prachtige Hotel Splendid Mayer, dat naar verluidt al sinds 1824 bestaat en momenteel wordt gerund door de zevende generatie van de familie Mayer. De huidige gevel dateert van 1901. Trots meldt het hotel op zijn website welke beroemde gasten het in het verleden heeft mogen ontvangen. Die gasten variëren van de keizers Napoleon III van Frankrijk en Frans I van Oostenrijk tot de Italiaanse koning Victor Emanuel II, de dichters Lord Byron en Giosuè Carducci, en de befaamde componist Giacomo Puccini.

De wandeling bracht ons bij het Museo Rambotti, het archeologisch museum van Desenzano dat in 1990 zijn deuren opende. Het is vernoemd naar Giovanni Rambotti (1817-1896), die burgemeester, leraar en amateurarcheoloog was. Het museum richt zich met name op de prehistorie van het gebied waarin Desenzano ligt. Topstuk is de zogenaamde Lavagnone-ploeg uit de Bronstijd (ca. 2000 BCE). Deze houten ploeg werd in 1978 gevonden. Het museum legt gedetailleerd uit hoe de landbouw in het Neolithicum (5600-3400 BCE) ontstond in het Midden-Oosten en zich van daaruit verspreidde, eerst naar Egypte en veel later ook naar Europa.

Een ander fraai object in het museum is een in 1955 gevonden bizonschedel die zo’n 17.500 jaar oud is. Een reconstructie van een hut uit ca. 2000 BCE geeft een idee van hoe de mensen in dit deel van de wereld leefden in die tijd. Deze mensen voedden zich met allerhande granen en dierlijke producten. De dieren leverden niet alleen vlees en melk, ook de botten en huiden werden gebruikt. ’s Nachts werd er op de grond geslapen, waarbij een combinatie van takken en wol als bed fungeerde. Ten slotte is er in het museum nog een bronzen mes met ivoren handvat uit ca. 1100-900 BCE.

Meer lezen: Evert de Rooij, Lago di Garda, p. 84-87.