De laatste aflevering van De Gouden Eeuw gaat over het einde van het sprookje. De Republiek raakt vanaf het laatste kwart van de zeventiende eeuw haar dominante positie op het gebied van handel, kunst, wetenschap en oorlogsvoering langzaamaan kwijt. Andere staten nemen die positie over, in het bijzonder Engeland, met…
De twaalfde aflevering van De Gouden Eeuw speelt zich af na de Vrede van Munster in 1648. De oorlog met Spanje is afgelopen, de Republiek is eindelijk erkend als soevereine mogendheid. De jaren daarvoor had de Republiek een oorlogseconomie gehad, die nu moest worden afgebouwd. In vredestijd gelden immers andere…
Aflevering nummer elf van De Gouden Eeuw staat in het teken van de opkomst van de moderne natuurwetenschappen, niet ten onrechte gekwalificeerd als de belangrijkste erfenis van deze eeuw van goud. Niet langer werd wijsheid gevonden door enkel boeken te lezen, maar vooral door zelf te gaan onderzoeken en waar…
De tiende aflevering van De Gouden Eeuw staat geheel in het teken van een volgens velen typisch Nederlandse waarde: tolerantie, en dan vooral op religieus gebied. De aflevering maakt echter duidelijk dat, hoewel er in de Republiek inderdaad een relatief grote mate van tolerantie was die vele religieuze vluchtelingen van…
In aflevering negen van De Gouden Eeuw staat de kunsthandel centraal. Een hoofdrol is weggelegd voor de hedendaagse kunsthandelaar Jan Six jr. (1978), oftewel Jan Six nummer elf.[1] Stamvader van het geslacht-Six is de zeventiende-eeuwse Amsterdamse textielhandelaar Jan Six (1618-1700). Six werd onderdeel van het Amsterdamse establishment door zijn huwelijk…
Waar de vorige aflevering van De Gouden Eeuw zich richtte op de handel en wandel van de nieuwe rijken van die tijd, staat de achtste aflevering van de serie geheel in het teken van de nieuwe armen. Een van die armen is de Deense Elsje Christiaens (ca. 1646-1664), de ‘arme…
De zevende aflevering van De Gouden Eeuw richt zich op de nieuwe rijken van die tijd, de mensen die voor het eerst geld als water konden uitgeven. Wat deden ze met dat geld, hoe vermaakten ze zich en wat vonden anderen van hun gedrag? De aflevering licht het toe aan…
Met het devies ‘God schiep de wereld, maar de Nederlanders maakten hun eigen land’ gaat de zesde aflevering van de Gouden Eeuw in op stadsuitbreiding en het typisch Nederlandse verschijnsel van de polders. In het kader van de stadsuitbreiding wordt de casus van Amsterdam besproken, in de zeventiende eeuw een…
De vijfde aflevering van De Gouden Eeuw neemt ons mee naar de wereld van peper, nootmuskaat, foelie en kruidnagelen, de Wereld van de VOC. Het is meteen de meest confronterende aflevering van de hele serie, waarin duidelijk wordt dat de VOC-mentaliteit niet alleen het over grenzen heen kijken inhield[1], maar…
“Op ‘t eerste gezicht is de Oostzeehandel veel minder spectaculair en exotisch dan de VOC, maar de handel op de Oostzee is wel veel belangrijker en winstgevender.” Met deze klaroenstoot wordt de vierde aflevering van de Gouden Eeuw op de website van de NPO aangekondigd. Een hoewel de stelling in…
In de derde aflevering van de Gouden Eeuw staat landsadvocaat[1] Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619) centraal. “De Obama van die dagen”, aldus premier (en historicus) Mark Rutte, die ook geen enkele moeite heeft om de terechtstelling van de grote staatsman op 13 mei 1619 als ‘moord’ te kwalificeren. Het conflict tussen…
De tweede aflevering van de Gouden Eeuw neemt ons mee naar Leiden en de jaarlijkse viering van Leids Ontzet. In oktober 1573 sloegen de Spanjaarden het beleg voor de Sleutelstad op. De stad doorstond dit beleg tamelijk goed, en de Spanjaarden werden in maart van het volgende jaar gedwongen het…
Bijna vijf jaar geleden begon de NPO met het uitzenden van een dertiendelige serie over de Gouden Eeuw. De zeventiende eeuw was een eeuw met vele facetten: enorme welvaart, maar ook ontstellende armoede. Tolerantie, maar ook haat en fundamentalisme. Belangrijke ontwikkelingen in handel, wetenschap en kunst, maar ook oorlog in…
Het zal de komende jaren erg stil zijn in de centrale hal van de Eerste Kamer, door insiders ook wel de hall genoemd. Door de verhuizing van de Senaat (en al eerder door corona) is het gekeuvel van de senatoren, hun gasten en de journalisten verdwenen. Als er gedurende de…
We hebben tweemaal een bezoek gebracht aan Sintra, een stad ten westen van Lissabon aan de rand van het Parque Natural de Sintra-Cascais. De eerste keer was in mei 2011, toen we vanaf station Rossio in Lissabon de trein namen voor een rit van zo’n 45 minuten. De tweede keer…
De Santissimo Nome di Gesù all’Argentina – door vrijwel iedereen gewoon Il Gesù genoemd – is de moederkerk van de Orde van de Jezuïeten. Hoewel de Orde al in 1534 werd gesticht en zes jaar later pauselijke goedkeuring kreeg, duurde het nog tot 2013 voordat ze zelf een paus voor…
De San Giovanni in Laterano is de belangrijkste rooms-katholieke kerk ter wereld. Ze is de zetel van de Paus in zijn hoedanigheid van bisschop van Rome en geldt daarom als de kathedraal van de stad. Van de vier basilicae maiores[1] en vijf pauselijke basilieken[2] in Rome neemt de San Giovanni…
Weinig grondwetsherzieningen zijn zo belangrijk voor Nederland geweest als die van 1848. Iedereen weet wel dat toen de politieke ministeriële verantwoordelijkheid is ingevoerd, net als de rechten van interpellatie, amendement en enquête voor de Tweede Kamer (de Eerste Kamer kreeg het recht van enquête pas in 1887). De Tweede Kamer…
In de tijd dat ik nog in Amsterdam woonde, liep ik bijna elke dag een stukje door de Sarphatistraat. In het Sarphatipark in dezelfde stad sloeg de vonk tussen mij en mijn wederhelft over. Over Samuel Sarphati (1813-1866), de ‘armenarts’ naar wie zowel de straat als het park zijn vernoemd,…
De haven van Rotterdam behoort nog steeds tot de grootste havens ter wereld. De zesde aflevering van de IJzeren Eeuw maakt echter duidelijk dat het heel goed anders had kunnen lopen met de stad aan de Maas. Amsterdam was de succeshaven van de Gouden Eeuw en Vlissingen had betere verbindingen…