Het is een historisch feit dat Rome ruim een eeuw lang door Etruskische koningen werd geregeerd. Zij drukten hun stempel op de stad met de aanleg van drainagewerken en de bouw van tempels en stadsmuren. Ook op bestuurlijk niveau lieten ze hun sporen na door de invoering van de census…
Al in de Oudheid was er discussie over de herkomst van de Etrusken, een volk dat door de Romeinen Tusci of Etrusci werd genoemd en door de Grieken Tyrrhenoi.[1] Volgens de meeste auteurs waren de Etrusken eigenlijk Lydiërs die op enig moment van Klein-Azië naar Italië waren gemigreerd. Zij volgden…
Een Romein die ten tijde van de Late Republiek of in de Keizertijd leefde, kon weten dat zijn stad ooit door koningen was geregeerd. De opperpriester of pontifex maximus maakte gebruik van de Regia, een gebouw op het Forum dat ooit de residentie van de koningen moest zijn geweest. Er…
Volgens de overlevering werd Rome gesticht op 21 april 753 BCE, het jaar 1 Ab Urbe Condita. Op 21 april vierden de Romeinen de stichting tijdens het feest van de Parilia. Oorspronkelijk had dit feest echter weinig te maken met de stichting van de stad: het was het feest van…
De nieuwe keizer Carus – de naam betekent ‘Geliefd’ – stuurde zijn oudste zoon Carinus naar Gallië en nam zijn jongste zoon Numerianus mee op veldtocht in het Oosten tegen de Perzen. Waarschijnlijk was Carus’ voorganger Probus al bezig geweest met het plannen van een offensief tegen de aartsvijand van…
Marcus Aurelius Probus was zonder enige twijfel een zeer succesvolle generaal. Volgens Aurelius Victor was hij “bijna een tweede Hannibal vanwege zijn grote kennis van oorlogsvoering en zijn veelzijdige training van de soldaten en het weerbaar maken van de jonge rekruten”.[1] Gedurende het grootste gedeelte van zijn regering vocht de…
Marcus Claudius Tacitus mag dan een oude man zijn geweest, hij beschikte nog over een flinke dosis energie. De nieuwe keizer bestrafte direct enkele van de soldaten die betrokken waren geweest bij de dood van zijn voorganger Aurelianus. Mucapor werd doodgemarteld, maar een aantal samenzweerders wist kennelijk te ontsnappen, want…
Nu Zenobia was verslagen en gevangen was genomen, kon Aurelianus zich richten op de enig overgebleven rebel in het Westen, Tetricus, heerser over het zogenaamde ‘Gallische Rijk’ (de naam is een moderne vinding). Begin 274 raakte het leger van Aurelianus slaags met dat van Tetricus in de buurt van Durocatalaunum…
Het was nog steeds het jaar 271 toen Aurelianus, op weg naar het Oosten voor de confrontatie met Zenobia, gevechten leverde met plunderende stammen die weer eens door de Donaugrens heen gebroken waren. De niet bijster betrouwbare Historia Augusta spreekt van veldtochten in Illyricum (een generieke term voor de Balkan)…
Claudius Gothicus werd opgevolgd door zijn broer Quintillus. De Senaat accepteerde hem als de nieuwe Augustus, maar in die dagen had de Senaat maar weinig echte macht. Quintillus regeerde net lang genoeg om eigen munten te laten slaan, maar het leger was niet blij met de keuze van de Senaat…
Marcus Aurelius Claudius was al in de vijftig toen hij tot Augustus werd uitgeroepen. Volgens Aurelius Victor had de stervende Gallienus Claudius – die zich ten tijde van de moord in Ticinum (Pavia) bevond – tot zijn opvolger benoemd. Deze bewering is niet per definitie onzinnig, maar het is wel…
Publius Licinius Egnatius Gallienus Augustus was nu alleenheerser over het enorme Romeinse Rijk, of beter gezegd: hij was de enige wettige heerser. De meeste westelijke provincies waren in handen van Postumus, heerser over het ‘Gallische Rijk’, en ook in de oostelijke provincies zou Gallienus spoedig met usurpatoren en rebellen te…
Toen hij in 253 naar Rome oprukte, had Aemilianus veel troepen bij de Donaugrens weggehaald. Valerianus had hetzelfde gedaan toen hij datzelfde jaar met de Rijnlegioenen naar de Eeuwige Stad kwam. Het gevolg was dat deze grenzen nu maar zwak verdedigd werden en dat de Germaanse en andere stammen die…
Kort nadat hij het purper had aanvaard sloot de nieuwe keizer Trebonianus Gallus een overeenkomst met de Gotische indringers. Gallus stond de Goten toe het Romeinse grondgebied met al hun buit en gevangenen te verlaten en stemde er zelfs mee in hun een jaarlijkse schatting te betalen. De overeenkomst was…
Na zijn overwinning op Philippus Arabs in september 249 bij Verona was Gaius Messius Quintus Decius de nieuwe heerser over het enorme Romeinse Rijk geworden. De nieuwe keizer liet de thermae Decianae of Baden van Decius op de Aventijn in Rome bouwen en was mogelijk ook verantwoordelijk voor de bouw…
Marcus Julius Philippus was geboren in het dorpje Thraconitis in het noorden van de Romeinse provincie Arabia Petraea.[1] Dit verklaart waarom hij bij latere generaties bekend kwam te staan als Philippus de Arabier of Philippus Arabs. De keizer liet zijn geboorteplaats later in grootse stijl herbouwen en noemde haar toen…
Gordianus III was nog maar dertien jaar oud toen hij de enige keizer van het Romeinse Rijk werd. Aangezien zijn grootvader en oom, Gordianus I en II, het leven hadden gelaten toen hun opstand was onderdrukt door Legio III Augusta, besloot de nieuwe Augustus dit legioen te ontbinden. Vijftien jaar…
Andematunnum was een van de belangrijkste plaatsen (oppida) van de Gallische stam van de Lingones. Deze stam stond aan de kant van de Romeinen tijdens de Gallische Oorlog van Julius Caesar (58-50 BCE). Dat blijkt onder meer uit het feit dat Caesar zijn legioenen in hun gebied liet overwinteren[1] en…
Vesontio was de belangrijkste stad (oppidum) van de Gallische stam van de Sequani. Hun naam verwijst naar het Latijnse woord voor de rivier de Seine (Sequana), maar of ze zichzelf ook Sequani noemden, is nogal twijfelachtig. Het moderne Besançon is een leuke stad met een prachtige kathedraal. Op straat vinden…
De Vaticaanse Musea bezitten een prachtige collectie vroegchristelijke sarcofagen. De meeste dateren van de vierde eeuw van onze jaartelling. Dit was voor het christendom een cruciale periode in zijn geschiedenis. In het midden van de eeuw daarvoor waren er onder de keizers Decius en Valerianus nog christenvervolgingen geweest. Omstreeks het…