Venetië: Sant’Alvise

De kerk van Sant’Alvise is te vinden in het noorden van de doorgaans rustige wijk Cannaregio. ‘Alvise’ is de Venetiaanse variant van ‘Luigi’ of ‘Ludovico’, en met deze Sant’Alvise is de Franciscaanse heilige Sint Lodewijk van Toulouse (1274-1297) bedoeld. Hij zou in een droom zijn verschenen aan Antonia Venier, de dochter van de Doge Antonio Venier (1382-1400). In deze droom had hij haar opgedragen een aan hem gewijde kerk met bijbehorend klooster te stichten. In 1388 voerde Antonia de opdracht uit en liet de Sant’Alvise bouwen. Ernaast verrees een Augustijner nonnenklooster, waar Antonia uiteindelijk ook zelf intrad. Tegenwoordig wonen er nog steeds nonnen in het klooster, al zijn het nu vrouwen van de Figlie della carità of Canossianen. In 1430 werd de Sant’Alvise herbouwd met financiële steun van Paus Martinus V (1417-1431). Daarna vond in de zeventiende eeuw nog een grote renovatie plaats die de kerk haar huidige interieur verschafte.

Exterieur

Qua vormgeving is de Sant’Alvise niet erg elegant te noemen. De kerk is een logge bakstenen blokkendoos met een bijna vierkante gevel. In die gevel zien we een enkele oculus met een rand van steen uit Istrië, met daarboven een dichtgemetselde oudere oculus. Rondom de ingang aan de voorkant is een Gotisch portaal geplaatst, gemaakt van dezelfde Istrische steen. In de lunette staat een beeld van Sint Lodewijk van Toulouse uit ca. 1442 dat doorgaans aan Agostino di Duccio (ca. 1418-1481) wordt toegeschreven. Ook de naam van Bartolomeo Bon (gestorven na 1464) wordt overigens wel genoemd, maar in het informatiemateriaal over de kerk van Chorus Venezia wordt Agostino als maker genoemd.

Interieur

Een donkere kerk, helaas. Het meeste licht valt binnen door de ramen aan de linkerzijde, en erg veel is dat niet. Bezoekers komen de kerk binnen via een zijingang en lopen dan recht tegen het grote altaar van Sint Lodewijk aan, gemaakt in de zestiende eeuw door een onbekende kunstenaar. De kerk heeft voorin een opvallend nonnenkoor (barco) uit de vijftiende eeuw. Een goede foto vindt u hier. Voorin vinden we ook acht paneeltjes uit de vijftiende eeuw met voorstellingen uit het Oude Testament. Vroeger werden ze wel toegeschreven aan Vittore Carpaccio, maar thans wordt Lazzaro Bastiani (1429-1512) uit Padova als de maker beschouwd. Eigenlijk horen de paneeltjes hier niet thuis; ze zijn afkomstig uit de kerk van Santa Maria delle Vergini, die in 1844 werd afgebroken.

De Sant’Alvise heeft verder opvallende plafondfresco’s van de hand van Pietro Antonio Torri (geen geboorte- en sterfjaar bekend) uit Bologna en Pietro Ricchi (1606-1675) uit Lucca. Zie de afbeelding hierboven. Deze fresco’s werden tijdens de renovatie van de zeventiende eeuw toegevoegd. Ze stellen het Hemelse Jeruzalem voor en tonen boven de tekst VIGILATE ET ORATE (“waak en bid”) en onder de tekst DOMVS MEA DOMVS ORATIONI[S] EST (“mijn huis is een huis van gebed”). Beide teksten komen uit of zijn gebaseerd op het Evangelie volgens Mattheus (Mattheus 26:41 en 21:13).

–

De bekendste kunstwerken in de kerk zijn drie panelen van de grote Venetiaanse schilder Giambattista Tiepolo (1696-1770). Allemaal hebben ze betrekking op het lijden van Christus en ooit vormden ze samen een drieluik (dat om voor mij onbekende redenen uit elkaar is gehaald). De Beklimming van de Calvarieberg hangt aan de rechterwand van het koor, terwijl de zijpanelen met de Kroning met de Doornenkroon en de Geseling aan de rechtermuur van het schip bevestigd zijn. De nonnen van Sant’Alvise verstrekten in 1735 de opdracht aan Tiepolo om het drieluik te maken, wat hij tussen 1737 en 1740 deed. De kerk bezat sinds 1456 drie relikwieën van de het lijden van Christus, die vele pelgrims aantrokken. Het drieluik moest qua thema bij de relikwieën aansluiten. Tiepolo kweet zich uitstekend van zijn taak. Vooral het grote paneel van de Beklimming is indrukwekkend, met een Christus die is ingestort onder het Kruis. Het is heel jammer dat er zo weinig licht is in de kerk.

Meer lezen: The Churches of Venice :: Cannaregio en Chiesa di Sant’Alvise – Wikipedia