In de afgelopen negen bijdragen heb ik de inspanningen besproken die Michiel de Ruyter, zowel als koopman als als viceadmiraal, zich heeft getroost om christenslaven in Noord-Afrika te bevrijden. Het ging om Nederlanders en andere Europeanen die werden vastgehouden in Marokko, Algerije, Tunesië en Libië, op het land en op…
Het voorlopige vredesverdrag dat Michiel de Ruyter in november 1662 met de stad Algiers had gesloten bleek al snel een wassen neus te zijn. De Algerijnen bleven Nederlandse schepen buitmaken en de bemanningen in slavernij afvoeren. Cornelis Tromp, die in maart 1663 De Ruyter was opgevolgd als opperbevelhebber in de…
Met een voorlopig vredesverdrag en een wapenstilstand met Tunis op zak voer viceadmiraal Michiel de Ruyter in maart 1662 naar Cagliari op Sardinië. Daar werden de schepen bevoorraad, waarna De Ruyter begin april koers zette naar Algiers. Algiers was het beruchtste en zonder enige twijfel ook het rijkste Noord-Afrikaanse kapersnest…
De achtervolging van vijf Noord-Afrikaanse kaperschepen had Michiel de Ruyter en zijn eskader op 16-17 februari 1662 tot aan Kaap Farina gebracht. Deze kaap, ook bekend als Ras et Tarf, vormt het noordwestelijkste puntje van de Golf van Tunis. De stad Tunis zelf ligt enkele tientallen kilometers zuidelijker. In die…
Dankzij de inspanningen van een zekere Cornelius Haga kon de Republiek der Verenigde Nederlanden in 1612 een verdrag met het Ottomaanse Rijk sluiten. Zo’n verdrag – formeel een capitulatie, dus een overgave – bood de Republiek vele voordelen. Hoewel het verval in het Ottomaanse Rijk al enigszins zichtbaar was, beheersten…
Na een waardevolle bijdrage te hebben geleverd aan het oplossen van de crisis in Salee voer Michiel de Ruyter begin november 1655 op de Tijdverdrijf terug richting de Straat van Gibraltar en het Iberisch schiereiland. Onderweg kwam de viceadmiraal diverse schepen tegen waarvan hij in zijn journaal melding maakte. Spaanse…
De Republiek der Verenigde Nederlanden had sinds 1651 een vredesverdrag met de Marokkaanse stad Salee (Rabat), een de facto onafhankelijk staatje waarvan de economie voor een groot deel dreef op de kaapvaart. Het verdrag moest voorkomen dat Nederlandse handelsschepen in Marokkaanse handen vielen. In 1654 kwam de vrede echter in…
Tijdens zijn expeditie tegen de Noord-Afrikaanse kapers in 1655 voer viceadmiraal Michiel de Ruyter op 27 september van dat jaar op de Tijdverdrijf net buiten de Straat van Gibraltar. Het weer was goed, en op enig moment signaleerde hij een groot schip dat zijn aandacht trok. Met slechts twee andere…
Op 2 maart 1654 werd Michiel de Ruyter beëdigd als viceadmiraal van Amsterdam, de belangrijkste van de vijf admiraliteiten die de Republiek kende. Vrijwel direct werd hij, nog niet eens woonachtig in de stad aan het IJ, ingezet om Nederlandse schepen te escorteren die door de Straat van Gibraltar naar…
Christenslaven zijn de ongelukkige Europeanen, zeelieden en kustbewoners, die tussen grofweg 1520 en het eerste kwart van de negentiende eeuw in handen vielen van Noord-Afrikaanse kapers. Deze waren afkomstig uit Marokko, Algerije, Tunesië en Libië en worden ook wel de ‘Barbarijse zeerovers’ genoemd. Meer dan een miljoen Europeanen zijn in…
In de derde aflevering van De strijd om het Binnenhof staan Johan en Cornelis de Witt centraal, oftewel de gebroeders De Witt. De twee worden kennelijk dusdanig vaak in één adem genoemd dat de aflevering opent met een curieuze flater, namelijk de tekst ‘Gebroeders De Witt 1623-1672’. De achteloze kijker…
De tweede aflevering van De strijd om het Binnenhof gaat over Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619), de man die zonder enige overdrijving de grondlegger van Nederland genoemd mag worden. De bekende Opstand tegen het Spaanse gezag, voorheen bekend als de Tachtigjarige Oorlog, was begonnen als een strijd tegen de vestiging van…
Opmerkelijke ontwikkelingen met betrekking tot de in juni van dit jaar gepresenteerde Canon van Nederland. Hoewel de commissie-Kennedy in haar rapport had aanbevolen de Canon iedere tien jaar te herijken en daar steeds een jaar de tijd voor de nemen, blijkt een van de vensters nu alweer te zijn aangepast.…
In het oude Rome konden burgers die zich misdroegen van de censors een aantekening bij hun naam krijgen, een nota censoria. Dat kon dan weer leiden tot sancties. Sinds de publicatie van de nieuwe Canon van Nederland heeft ook Nederlands bekendste admiraal Michiel de Ruyter (1607-1676) een dergelijke aantekening bij…
De hier besproken dubbelbiografie van Maerten en Cornelis Tromp, vader en zoon, is alweer meer dan vijftien jaar oud. Het boek, geschreven door maritiem historicus Ronald Prud’homme van Reine, kwam in 2001 uit en is waarschijnlijk alleen nog maar als tweedehands exemplaar verkrijgbaar. De vraag kan dan ook gesteld worden…
Maritiem historicus Ronald Prud’homme van Reine schreef met Zeehelden (2005) een kort, maar informatief boek over de zeeheldencultus die in de zeventiende eeuw ontstond. Daarbij trekt hij een parallel met hedendaagse sportidolen en popsterren. Het boek biedt een goede introductie op de organisatie van de marine van de Republiek en…
De laatste aflevering van De Gouden Eeuw gaat over het einde van het sprookje. De Republiek raakt vanaf het laatste kwart van de zeventiende eeuw haar dominante positie op het gebied van handel, kunst, wetenschap en oorlogsvoering langzaamaan kwijt. Andere staten nemen die positie over, in het bijzonder Engeland, met…
De twaalfde aflevering van De Gouden Eeuw speelt zich af na de Vrede van Munster in 1648. De oorlog met Spanje is afgelopen, de Republiek is eindelijk erkend als soevereine mogendheid. De jaren daarvoor had de Republiek een oorlogseconomie gehad, die nu moest worden afgebouwd. In vredestijd gelden immers andere…
Aflevering nummer elf van De Gouden Eeuw staat in het teken van de opkomst van de moderne natuurwetenschappen, niet ten onrechte gekwalificeerd als de belangrijkste erfenis van deze eeuw van goud. Niet langer werd wijsheid gevonden door enkel boeken te lezen, maar vooral door zelf te gaan onderzoeken en waar…
De tiende aflevering van De Gouden Eeuw staat geheel in het teken van een volgens velen typisch Nederlandse waarde: tolerantie, en dan vooral op religieus gebied. De aflevering maakt echter duidelijk dat, hoewel er in de Republiek inderdaad een relatief grote mate van tolerantie was die vele religieuze vluchtelingen van…
