We stuitten bij toeval op dit lieflijke kleine kerkje toen we enigszins verdwaald waren tijdens onze zoektocht naar het huis van Vasari in Arezzo. De San Domenico stond niet in onze reisgids, maar het informatiebord op het plein voor het gebouw beloofde veel goeds. De Dominicanen zijn sinds ongeveer 1236 in Arezzo aanwezig. Aanvankelijk gebruikten ze een oratorium dat later in de sacristie van de huidige kerk werd opgenomen. De bouw van een echte kerk, gewijd aan de stichter van hun orde Sint Dominicus – heilig verklaard in 1234 –, begon in 1275. De San Domenico werd in de veertiende eeuw voltooid. De kerk heeft haar onversierde, enigszins eigenaardige gevel behouden. Deze is niet symmetrisch, en de klokkentoren is onderdeel van de façade.
Het benodigde geld werd verstrekt door twee machtige lokale families, de Ubertini’s en de Tarlati’s. Beide families leverden ook bisschoppen voor de stad, zoals we hebben gezien bij de bespreking van de Duomo van Arezzo. Binnen treffen we een sobere kerk aan met een enkel schip. Het informatiepaneel beweert, in ietwat kreupel Engels, dat “its stylistic similarities with the church of Santa Maria Novella in Florence is attributable to Florentine craftsmen”. De gelijkenissen met deze enorme Dominicaanse basiliek in Florence springen inderdaad in het oog, maar daarbij moeten we niet vergeten dat de San Domenico een vele malen kleinere kerk is. De afmetingen zijn 55 bij 16 meter. De Santa Maria Novella is ongeveer vier keer zo groot, en dan rekenen we de kloostergangen niet eens mee.
De muren van de San Domenico moeten ooit helemaal bedekt zijn geweest met fresco’s. De meeste daarvan zijn tegenwoordig echter beschadigd en sterk vervaagd. Slechts enkele verkeren nog in acceptabele staat. De twee interessantste zijn twee fresco’s van vader en zoon Aretino. Spinello Aretino (ca. 1350-1410) schilderde een frescocyclus over de levens van Sint Jacobus de Mindere, Sint Philippus en Sint Catharina van Alexandrië, terwijl zijn zoon en leerling Parri (ca. 1387-1453) een fresco over de Kruisiging maakte, met daarbij Sint Nicolaas (nauwelijks nog herkenbaar), de Maagd Maria, Johannes de Evangelist en Sint Dominicus.
De cyclus van Spinello Aretino bestaat uit zeven scènes. De bovenste twee gaan over het leven van Catharina. Deze tonen onder andere het rad dat haar attribuut zou worden. In de centrale voorstelling is Jacobus links afgebeeld en Philippus rechts. De kleinere scènes links vertellen het verhaal van de daden en het martelaarschap van Jacobus, terwijl die aan de rechterkant episodes uit het leven van Philippus behandelen. Thematisch bekeken lijken ze sterk op de fresco’s van Filippino Lippi in de Cappella Filippo Strozzi in de Santa Maria Novella. We zien Philippus een draak verjagen en door heidenen gekruisigd worden. Lippi voltooide zijn frescocyclus in 1502; de fresco’s van Spinello Aretino zijn minstens een eeuw ouder. We hebben al eerder werk van deze schilder gezien in de sacristieën van de San Miniato al Monte en de Santa Croce in Florence.
De San Domenico bezit een beeld van geglazuurde terracotta van Sint Petrus de Martelaar (of Petrus van Verona), gemaakt door Giovanni della Robbia (1469-1529). De graftombe van deze Dominicaanse martelaar bevindt zich in de kerk van Sant’Eustorgio in Milaan. Het interessantste kunstwerk in de kerk is echter een grote crucifix van de Florentijnse schilder Cenni di Pepo, beter bekend als Cimabue (ca. 1240-1302). Deze bijnaam betekent zoiets als ‘ossenhoofd’. Het dateren van het crucifix is niet gemakkelijk, maar algemeen wordt aangenomen dat dit werd geschilderd tussen 1265 en 1270. Daarmee is het object een vroeg werk van deze schilder en het vroegste werk dat aan hem wordt toegeschreven. Cimabue stond bekend als vernieuwer, als iemand die brak met Byzantijnse kunsttradities (maar ook als iemand die al snel werd voorbijgestreefd door Giotto). Dit crucifix is echter qua stijl nog steeds erg middeleeuws. Let bijvoorbeeld op het overdreven wasbordje dat Christus heeft en de scherpe kromming van zijn lichaam aan het kruis.
Bijgewerkt 31 juli 2023.
Pingback:Siena: Palazzo Pubblico en Museo Civico – – Corvinus –
Pingback:Arezzo: San Francesco – – Corvinus –
Pingback:Arezzo: San Domenico – – Corvinus –