Cyprus: Polis en omgeving

De 18e-eeuwse Agia Kiriaki kerk in Polis.

Polis is het Griekse woord voor ‘stad’ of ‘stadstaat’. Het hier besproken Polis is een stadje met zo’n 3.500 inwoners in het noordwesten van Cyprus. Het staat ook wel bekend als Polis Chrysochous, ‘stad van het gouden land’. Het stadje is klein, maar interessant. Verder richting het westen vinden we het vissersdorpje Latsi, de Baden van Aphrodite en het Akamas Peninsula National Park, waar men prachtig in de natuur kan wandelen.

Polis

Polis heette vroeger Marion. Het stadje werd in de zevende eeuw gesticht door Griekse kolonisten. Al snel werd Marion een machtig stadskoninkrijkje; andere voorbeelden van zulke koninkrijkjes waren Paphos en Kourion, maar ook Kition en Salamis in het zuiden en zuidoosten van het eiland. Marion werd rijk omdat de stad toegang had tot de kopermijnen in het gebied. Het is dan ook geen toeval dat het woord ‘Cyprus’ vermoedelijk is afgeleid van het Griekse woord voor koper.

Cyprus is altijd een kruispunt van beschavingen geweest. Het werd gekoloniseerd door Grieken en Feniciërs, in de vroege achtste eeuw werd het onderdeel van het Assyrische Rijk, en nadat Amasis II het eiland in of na 570 BCE veroverde, werd het bestuurd door Egyptische farao’s. De Egyptische overheersing van Cyprus duurde echter niet lang. In 525 BCE viel Egypte zelf ten prooi aan een nieuwe macht in het Midden-Oosten, het Perzische Rijk van de Achaemeniden. Daarvoor hadden de Perzen Cyprus al ingenomen. Aan de stadskoninkrijkjes, waaronder ook Marion, werd autonomie verleend, maar ze moesten hun Perzische meesters wel een schatting betalen en hun bovendien van schepen voorzien. De Perzische overheersing werd niet altijd geaccepteerd. Toen de Griekse stadstaten in Klein-Azië in 499 BCE tegen de Perzische koning Dareios I in opstand kwamen, sloten veel van de Cypriotische stadskoninkrijkjes zich bij deze opstand aan. Al snel verloor de opstand echter aan kracht en uiteindelijk klapte ze helemaal in elkaar. De troepen van de koning wisten de steden een voor een te heroveren en de rebellenleider Onesilos werd gedood.

Monument voor Kimon de Athener, Polis.

In 450 BCE probeerde de Atheense generaal Kimon de Grieken op het eiland van het Perzische juk te bevrijden. Hij wist Marion in te nemen – een gebeurtenis die in het hedendaagse Polis wordt herdacht met een buste van de generaal – maar stierf later dat jaar tijdens het beleg van het in het zuiden gelegen Kition. De Perzische overheersing zou vervolgens nog meer dan een eeuw langer duren. Deze eindigde pas toen de stadstaatjes op het eiland de Perzen wisten af te schudden in de nasleep van de vernietiging van het Perzische Rijk door Alexander de Grote en zijn leger. De Cypriotische steden zwoeren trouw aan Alexander en leverden hem schepen. Toen Alexander in 323 BCE overleed, werd zijn immense rijk verdeeld onder zijn opvolgers (diadochoi). Die kregen het vrijwel meteen met elkaar aan de stok. In 312 BCE werd Marion verwoest door Ptolemaios I, een van de kundigste generaals van Alexander. Hij heerste over Egypte en voegde Cyprus aan zijn Ptolemeïsche Rijk toe.

Ptolemaios werd in 306 BCE van Cyprus verjaagd door Demetrios Poliorketes, maar slaagde er in 294 BCE in het eiland te heroveren. Het bleef vervolgens in de handen van zijn opvolgers tot aan de inlijving door Rome in 58 BCE. Onder de Ptolemeeën werd Paphos de hoofdstad van het eiland. Marion werd weer opgebouwd door Ptolemaios II Philadelphos, die de stad omdoopte tot Arsinoe, naar zijn zuster en echtgenote. Tijdens de Ptolemeïsche en Romeinse periode bloeide de stad weer op, maar ze stond wel altijd enigszins in de schaduw van Paphos. Ik weet niet wat het lot van Arsinoe is geweest, noch wanneer de huidige stad Polis werd gesticht. Het moderne Polis is een vriendelijk stadje met enkele interessante kerken en goede restaurants. De sheftalia zijn daar uitstekend. Tevens heeft het stadje een archeologisch museum, met vondsten uit Marion en Arsinoe, maar ik heb het niet bezocht.

Noordkust van Cyprus, in de buurt van Latsi.

Latsi en de Baden van Aphrodite

Het dorpje Latsi ligt zo’n twee kilometer ten westen van Polis. Een ouder Brits echtpaar dat we waren tegengekomen had ons verteld dat het dorpje ooit prachtig was, maar nu was verworden tot een verschrikkelijke tourist trap. Dat oordeel vonden we sterk overdreven. Inderdaad, Latsi is niet meer het traditionele vissersdorpje waar u sponsenduikers aantreft die langs de zee een eenvoudig leven leiden. Maar Latsi is allesbehalve verschrikkelijk. Het huidige dorpje staat geheel in het teken van visrestaurants met uitstekende verse vis en van watersport. In de jachthaven worden allerhande vaartochten aangeboden: van twee uur, drie uur, vier uur, de hele dag, met of zonder glazen bodem, met of zonder lunch etc. Wie wil, kan ook zelf een boot huren. De prijzen zijn heel redelijk.

Wij besloten tijdens onze vakantie in juli 2013 voor een vaartocht van vier uur zonder lunch te kiezen, en tot onze verbazing bleken drankjes en een stuk watermeloen bij de prijs inbegrepen te zijn. Onze moderne boot – met veel Russische toeristen – voer langs de kust van het Akamas-schiereiland, vernoemd naar Akamas, een zoon van Theseus en een held in de Trojaanse oorlog. De Romeinse dichter Vergilius beweerde dat hij tot de Griekse elitesoldaten behoorde die zich in het houten paard verstopten en tijdens de nacht de poorten van Troje van binnenuit openden. Het schiereiland bestaat uit ruw terrein, is onbewoond en kan alleen te voet of met een auto met vierwielaandrijving verkend worden. De vaartocht langs de kust was fantastisch, en na ongeveer anderhalf uur gooide de boot bij een grot het anker uit. Daar mochten we in het koele en kristalheldere water gaan zwemmen.

Baden van Aphrodite.

Eenmaal terug in Latsi reden we met onze auto – een simpele Kia Picanto – verder naar het westen om de Baden van Aphrodite te zien (Λουτρά της Αφροδίτης in het Grieks). Dit is de plek waar volgens de legende de godin van de liefde de jager Adonis tegenkwam, op wie ze hopeloos verliefd werd. Volgens het genoemde Britse stel was de plek tegenwoordig een soort openbare vuilstortplaats en werden de baden gebruikt als asbak. Ook dat bleek sterk overdreven te zijn, want we zagen geen rommel of sigarettenpeuken. De plek zag er juist netjes en goed onderhouden uit. De sfeer was vreedzaam, en het was er lekker koel. De baden bestaan in feite uit een meertje in een uitholling in de rotsen, met daarboven de takken van vijgenbomen. Het was allemaal niet spectaculair, maar we voelden ons zeker niet bekocht.

Het Akamas-schiereiland verkennen

Over het schiereiland lopen verschillende paden voor natuurwandelingen. Sommige zijn kort, maar de meeste zijn rond de 7 kilometer. En wees gewaarschuwd: als u midden in de zomer in dit deel van Cyprus wilt gaan wandelen, neem dan voldoende water mee! Het terrein is ruig en u moet regelmatig slingerende en onverharde paadjes heuvelop- en heuvelafwaarts nemen. Het kostte ons zo’n vier uur om ‘Aphrodite’s trail’ te lopen, maar het was beslist de moeite waard. Waarschijnlijk hadden we wat bordjes over het hoofd gezien, dus we begonnen niet langs de kust, maar wandelen in plaats daarvan landinwaarts en trokken de heuvels in. Veel maakte het niet uit: we liepen het pad gewoon in de omgekeerde richting. Vanaf het hoogste punt hadden we een schitterend uitzicht. We konden helemaal tot aan Cape Arnauti kijken, het meest westelijke puntje van Cyprus. We kwamen op de weg langs de kust alleen wat verdwaalde toeristen tegen. En natuurlijk de gebruikelijke geiten en hagedissen.

Het Akamas-schiereiland.