Rotonda di San Lorenzo.
De opmerkelijke ronde kerk van San Lorenzo wordt in Mantova ook wel de Rotonda genoemd. Mogelijk gaan de wortels van het gebouw terug tot de vierde eeuw en werd de kerk gebouwd over de restanten van een Romeinse tempel (misschien gewijd aan Diana) of een graftombe. De bouw vond plaats aan het einde van de elfde eeuw, in Lombardisch Romaanse stijl. Vaak wordt de kerk toegeschreven aan markgravin Mathilde van Toscane (ca. 1046-1115), een trouwe bondgenoot van de pausen in hun Investituurstrijd tegen de keizers van het Heilige Roomse Rijk. Direct bewijs voor haar betrokkenheid is er niet, maar Mantova werd wel tussen 970 en 1115 geregeerd door de graven uit het Huis van Canossa, waarvan Mathilde een telg was. Mogelijk was ze ook in Mantova geboren. De markgravin was tweemaal getrouwd, maar haar beide huwelijken bleven kinderloos. Met haar dood stierf het Huis van Canossa dan ook uit.
De San Lorenzo was vermoedelijk gebaseerd op de Rotunda of Anastasis in Jeruzalem, dat wil zeggen het gedeelte van de Heilig Grafkerk boven het vermeende graf van Jezus Christus. Na verschillende verbouwingen werd de kerk al in 1579 aan de eredienst onttrokken. Het gebouw werd vervolgens onder meer als pakhuis gebruikt en raakte helaas zijn originele koepel kwijt. Allerhande gebouwen werden voor, achter en over de San Lorenzo heen gebouwd, met als gevolg dat het ronde gebouwtje niet meer vanaf de straat zichtbaar was. In 1908 werd de San Lorenzo bijna gesloopt, maar gelukkig werd op het laatste moment gekozen voor restauratie. In 1911 kreeg de voormalige kerk een nieuwe koepel en in 1926 werd de San Lorenzo opnieuw ingewijd.
Restanten van fresco’s. Van links naar rechts: de Wijzen bij koning Herodes, de Aanbidding der Wijzen, de Presentatie in de Tempel.
Interieur van de kerk.
De Rotonda ligt ongeveer anderhalve meter onder straatniveau, wat wordt beschouwd als een aanwijzing dat het oorspronkelijke gebouw van de Romeinse tijd dateert. Ondanks de interessante geschiedenis van de San Lorenzo is er binnen weinig te zien. Tien zuilen delen de kerk op in een buitenste en een binnenste ring, en bovenin bevindt zich een galerij of matronaeum. Op de bakstenen bogen zien we nog wat restjes van fresco’s uit de elfde en twaalfde eeuw van een onbekende schilder. Hoewel er duidelijk mensen op te herkennen zijn, is het voor de leek volstrekt onduidelijk welke verhalen hier zijn afgebeeld. Kennelijk gaat het om voorstellingen uit het leven van Christus, met de Wijzen bij koning Herodes, de Aanbidding der Wijzen, de Presentatie in de Tempel en de Kruisiging. De laatste voorstelling ziet mogelijk op het martelaarschap van Sint Laurentius, de diaken die in het jaar 258 de marteldood stierf omdat hij de Romeinse autoriteiten niet wilde vertellen waar de kerkschatten zich bevonden.
De kerk speelt een kleine rol in de film Romeo & Juliet uit 2013. In het gebouw zijn de opnames gemaakt voor het duel waarin Romeo Tybalt doodt, de neef van Julia. Dit komt Romeo op verbanning uit Verona te staan, waar het verhaal zich afspeelt. Dat maakt het des te merkwaardiger dat veel van de opnamen in Mantova plaatsvonden, al zullen de meeste kijkers de locatie waarschijnlijk niet herkend hebben.
Bronnen
- Evert de Rooij, Lombardije Oost, p. 18;
- Trotter reisgids Noordwest-Italië (2016), p. 426;
- Rotonda di S. Lorenzo, Piazza Erbe – Mantova (MN) – Architetture – Lombardia Beni Culturali
- Rotonda di San Lorenzo – Wikipedia;
- Rotonda di San Lorenzo – www.mantova.com